Bihotz-gutxiegitasuna

Zein dira bihotz-gutxiegitasunaren sintomak?

Sintomak aldatu egiten dira pertsonaren eta bihotz-gutxiegitasunaren aurrerapenaren arabera.

Bihotza odola gaizki ponpatzen hasten denean, litekeena da sintomarik ez izatea. Baina gaixotasunak okerrera egin eta likidoa pilatu ahala, sintoma hauek ager daitezke:

• Arnasa hartzeko arazoak edo eztul lehorra. Horrek ohiko jarduerari eustea eragozten du, edo lotarako burko gehiago behar izatea; izan ere, burua altxatuta arindu egiten dira sintoma horiek.
• Gauetan arnasa hartzeko zailtasunarekin esnatzea, eta lo egin ahal izateko gorputza altxatzeko premia izatea.
• Bihotz-taupadak bizkortzea, baita atsedenean ere.
• Oinak, orkatilak, zangoak edota abdomena handituak izatea.
• Egun gutxian pisua irabaztea.
• Nekea, ahulezia edo zorabioak.
• Egunean zehar pixa gutxi egitea, eta gauean asko.

---

---

Zer egin bihotz-gutxiegitasunaren sintomen aurrean?

Okerrera egitea saihesteko, ezinbestekoa da alarma-zeinuak identifikatzen ikastea eta haien aurrean nola jokatu jakitea. Horretarako, sintomen larritasun-mailaren araberako semaforo bat sortu da.

Garrantzitsua da horiz markatutako sintomak hautematea eta zure osasun-zentroko profesionalarekin ahal bezain laster harremanetan jartzea egoerak okerrera egitea saihesteko (kolore gorria).

Nola egiten da bihotz-gutxiegitasunaren diagnostikoa?

Diagnostikoa zeinuak eta sintomak eta pertsonaren aurrekari klinikoak kontuan hartuta egiten da. Kasu batzuetan zenbait proba beharko dira, hala nola hauek:

• Elektrokardiograma (EKG). Proba azkarra da, minik eragiten ez duena, eta bihotzaren jarduera elektrikoa erregistratzen du. Proba hori egiteko, elektrodoak jartzen dira bularrean, besoetan eta zangoetan.
• Odol-analisia. Odolean dauden elementuak zehazten ditu (glukosa, kolesterola, hormonak…), zeinek bihotzak eta beste organo batzuek zenbaterainoko kaltea duten adieraz baitezakete.
• Toraxeko erradiografia. Bihotzaren eta biriken egoera erakusten du, baita bihotz-gutxiegitasunaren ondorioz kaltetuak dauden ere.
• Bihotzeko ekografia (ekokardiograma). Soinu-uhinen bidez, bihotzaren forma, haren mugimendua, bihotz-barrunbeen dimentsioak, balbulen egoera eta likidorik ba ote dagoen ikus daiteke.

Zer egin dezaket nire bihotza zaintzeko?

Gaixotasunaren bilakaera atzeratzeko eta bizi-kalitatea hobetzeko, ezinbestekoa da honako hauek egitea:

Bizimoduan aldaketak egitea

• Egunero pisatzea, egoera berean. Goizean esnatu eta pixa egin ondoren, inolako elikagairik hartu aurretik, beti antzeko arroparekin, baskula berarekin eta posizio berean. Hala, likidoak pilatzen ari diren jakingo da. Bi egunean 1,5-2 kg baino gehiago hartuz gero, jar zaitez harremanetan zure osasun-profesionalarekin.
• Gainpisua eta obesitatea saihestea. Gainpisua edo obesitatea duen pertsona baten bihotzak lan gehiago egin behar du gorputzaren beharrak asetzeko. Pisua galtzea lagungarri da gaixotasuna prebenitzeko edo okerrera egitea saihesteko.
• Jarduera fisikoa egitea, egin daitekeenera egokituta. Egunero ariketa aerobikoa egiteak, hala nola oinez ibiltzeak, igeri egiteak eta bizikletan ibiltzeak, sintomak hobetzen ditu, estresa murrizten du eta energia indartzen du. Gainera, ospitalizatzeko arriskua txikiagotzen du eta bizi-kalitatea hobetzen du. Astean bitan, ariketa fisiko aerobikoaz gainera, indar-ariketak (sentadillak, adibidez), mugikortasunekoak eta malgutasunekoak egitea komeni da.
• Gatz asko duten elikagaiak saihestea: Janaria prestatzean, ez bota gatzik dagoeneko gatza duten elikagaiei. Elikagaiak maneatzeko, ozpina, limoia, belar aromatikoak edo espeziak erabil daitezke. Gomendio orokor moduan, ez da komeni aurrez prestatutako elikagaiak edo potoan datozenak kontsumitzea, hala nola hestebeteak, kontserbak, saltsak eta edari gasdunak.
• Ez da komeni likidoak mugatzea, baldin eta osasun-profesionalak hala adierazi ez badu.
• Erretzeari uztea. Erretzeak bihotz-gutxiegitasuna okertzen du eta bihotzekoa izateko edo hiltzeko probabilitatea handitzen du.
• Alkohola saihestea
• Diabetesa edo hipertentsioa duten pertsonek dietari, ariketa fisikoari eta tratamenduari buruz ematen zaizkien gomendioak bete behar dituzte tentsioa 140/90 mmHg-tik behera eta odoleko azukre kantitatea adierazitako mailan mantentzeko.
• Gutxienez 8 orduz lo egitea edo atseden hartzea.
• Estresa saihestea. Bihotz-gutxiegitasuna duten beste pertsona batzuekin harremanetan jar zaitezke, elkarteen bidez. Paziente Bizia - Paciente Activo programako tailerren bidez ere egin dezakezu; han, gaixotasuna hobeto ezagutzeko aukera izango duzu, eta, nahi izanez gero, monitore bihur zaitezke.

Medikazioa hartzea

Medikazioak sintomak hobetzen ditu eta gaixotasunak okerrera egitea saihesten du. Horregatik, garrantzitsua da tratamendua betetzea, ondoeza desagertu arren. Medikamentu bakoitzak bere funtzioa du, eta guztiak dira beharrezkoak. Zenbait medikamentuk odola modu eraginkorragoan ponpatzen laguntzen diote bihotzari, eta diuretikoek gorputzean pilatu den likidoa kanporatzen laguntzen dute.

Pertsona bakoitzak bere beharretara doitutako medikazioa hartzen du, eta tratamendua aldatu egin liteke egoeraren arabera. Aldaketak idaztea eta medikamentuak hartzeko modua berrikustea gomendatzen dizugu.

Hartzea ez ahazteko eta medikazioa modu seguruan hartzeko, honako hauek egitea gomendatzen dizugu:

• Tratamendua ondo ikusteko moduko leku batean idaztea. Medikamentuak, dosiak eta haiek hartzeko ordua idaztea. Diru-zorroan ere kopia bat izan dezakezu, etxetik kanpo zaudenerako eta bidaiatzen duzunerako.
• Alarmak edo jakinarazpenak erabiltzea tratamendua hartzea ez ahazteko. Zurekin bizi diren pertsonek edo farmaziek ere lagundu diezazukete.
• Ezagutzen ez zaituzten osasun-profesionalei eta osasun-zentro batera (larrialdi-zerbitzuak, dentista…) joaten zaren orotan hango langileei jakinaraztea bihotz-gutxiegitasuna duzula. Halaber, garrantzitsua da profesional horiek jakitea parafarmaziako produkturik hartzen duzun (dietetika, belar-denda…).

Garrantzitsua da zera jakitea:

• Batzuetan, medikamentu horiek albo-ondorioak izan ditzakete. Zerbaitek onik ez dizula egiten nabaritzen baduzu, jakinarazi zuren erreferentziako profesionalari.
• Medikamentu eferbeszenteek eta antiinflamatorioek (ibuprofenoa, diklofenakoa, dexketoprofenoa, etab.) likidoak pilatzea eta sintomek okerrera egitea eragin dezakete; beraz, oro har, saia zaitez halakorik ez hartzen, osasun-profesionalek agindu ezean.

Bihotz-gutxiegitasunarekin bidaiatzea

Joan-etorrietan eta bidaietan kontuan hartu beharrekoak:

• Antolatu bidaiak zure gaitasun fisikoaren arabera.
• Zurekin izan medikazioa, tratamendu-zerrenda eta dosia, erreserba-medikamentuak eta historia medikoa.
• Ordu-aldaketak izaten direnean, doitu medikazioa pixkanaka.
• Ez gidatu itolarria edo arnasa hartzeko zailtasunak badituzu.
• Autobusez bidaiatzen duzunean, kontuan izan komunik baduen. Litekeena da komuna behar izatea diuretikoak hartzen badituzu.
• Ez dago hegazkinez bidaiatzeko eragozpenik. Behar izanez gero, hegazkin-konpainiarekin harremanetan jar zaitezke oxigenoarekin bidaiatzeko baimena eman diezazuten. Eraman ezazu medikazioa eskuko maletan.

Nola zaindu eta lagundu

Gaixotasun kroniko konplexu bat duen pertsona bat zaintzeak eta hari laguntzeak berekin dakar haren osasun fisikoari zein emozionalari garrantzia ematea.

Hainbat etapatatik igaro ohi dira gaixotasun horiek dituzten aldi luze horretan. Litekeena da aldi horietako batean nekea, motibazioa galtzea, ohitura edo tratamendu batzuk betetzeko motibaziorik ez izatea eta abar gailentzea.

Gainera, zainketetan edo tratamenduan aldaketak maiz izateak, behin eta berriz ospitalizatzeak eta muga fisiko berriek, tristurarekin, amorruarekin, haserrearekin edo hersturarekin batera, interes falta orokor bat eragin dezakete, non pazienteek bakarrik egotea nahiago baitute, gutxiago erlazionatzen baitira eta modu desegokian komunikatzen baitira.

Egoera horietan eman behar dute familiak eta lagunek laguntza eta babesa. Hala, ez dago izan litezkeen egoera guztietarako balio duen gomendio bakar bat, baina zaintzaren oinarria gaixotasuna duen pertsonaren nahia, espazioak eta denborak errespetatzea da.

Laguntzeak esan nahi du pertsona horiek entzunak eta ulertuak sentitu behar dutela eta seguru jakin behar dutela ez daudela bakarrik. Laguntza hori ekintza sinpleetan islatu daiteke, hala nola galdera errazen bidez interesa erakustean, kontsultetara laguntzean eta haien erritmoa eta erabakiak errespetatzean, besteak beste.

Bestalde, ezjakintasunak pertsonaren bilakaera okertzen du, beldurrak sor baititzake eta pertsona paralizatu. Zentzu horretan, zaintzaileek egiteko garrantzitsua dute informazioa biltzeko eta gaixotasuna ulertzen laguntzeko orduan. Garrantzitsua da gaixotasun kroniko bat duen pertsona egoeraz jabetzea gaixotasuna onartzeko eta motibazio berriak bilatzeko.

Pertsona bat zaintzen baduzu eta haren egoera emozionala edo zeurea landu nahi baduzu, esteka honetan egin dezakezu: Osasun emozionala.

Zaintzailearen gainkarga

Batzuetan, zaintzaileak ahalegin emozional eta fisiko handia egiten du etengabe denboran zehar. Horrek gogo-aldartea eta norberaren zaintza alde batera uztea eragin dezake, elikadurari, atsedenari, jarduera fisikoari, aisialdiari eta lagunei dagokienez. Ondorioz, gainkarga bat gerta daiteke, zeinak neke fisikoa, psikologikoa eta osasunaren narriadura eragin baititzake.

Zaintzaile izanik zeure burua nola zaindu behar duzun hobeto jakiteko, atal hau irakur dezakezu: Zaintzailea.