Mundu digital batean heztea

Era digitalean bizi gara, eta teknologiarekin etengabe eta zuzenean gaudenez harremanetan, funtsezkoa da harreman osasuntsua izatea hurarekin.

Haurrak heztean, gure ideia eta desira nagusia honako hau da: haurrak osasuntsu eta askotariko egoerak eta emozioak kudeatzeko trebetasunarekin haz daitezen. Hori lortzea eragozten duen oztopoetako bat da mundu digitalean hezitako lehen belaunaldiak direla, eta horrexegatik ez dagoela jarraitzeko aurretiko eredurik. Ondorioz, garrantzitsua da etxean hausnartzea nola ekin pantailen erabilerari, bai eta ohartzea ere helduak haurren eredua direla.

Pantailen aurrean igarotzen dugun denbora ez dugu inbertitzen ez beste pertsona batzuekin ezta ingurunearekin ere harremanetan edo elkarreraginean egoten.

Garapen psikiko eta emozionala

Pertsonok egoera eta emozio ugari bizitzen ditugun izaki sozialak gara. Harremanak, beste pertsona batzuekin elkarreraginean egotea, hizkuntza, jarduera fisikoa eta atsedena beharrezkoak dira garuna behar bezala garatzeko, eta pantaila batek horiek oztopatzen ditu. Beste pertsona batzuekin edo ingurunearekin ditugun harremanak lantzeko denborari pantailetan emandako denbora kendu behar zaio.

Jaiotzean ezartzen den lehen harremana amarekin eta/edo aitarekin da. Bereziki zaindu behar dugu harreman hori, eta kontuan izan behar dugu pantailek garapen psikikoan eta sozioemozionalean interferentzia egiten dutela. Hau funtsezkoa da bizitzako lehen etapetan, horietan enpatizatzen, komunikatzen eta emozioak kudeatzen ikasten baita.

Bizitzako lehen urtean, garrantzitsuak dira begirada, ukimena eta ahotsa elikaduraren, higienearen edo loaren eguneroko errutinetan. Haurra ibiltzen hasten denean, mundua deskubritzen lagun diezaiokegu, haren garapena sustatzen duten jolasen bidez (manipulazio- eta mugimendu-jolasak).

Haurtzaroan, jolasa, aisia eta ikaskuntza elkarri lotuta daude; izan ere, beharrezkoak dira heziketarako, balioak transmititzeko eta harremanak izateko.

Normalean, lehen hezkuntzan hasten dira haurrak pantailak erabiltzen, haien ikasketetarako eta parekoekin lehen harreman birtualak izateko.

Bigarren hezkuntzan komeni da azaltzea Interneten alderdi positiboak (informaziorako sarbidea, lankidetza, elkarrekiko erlazioak) eta negatiboak (iruzurrak, jazarpena, delituak).

Gainera, pantailak estimulu sentsorial etengabea dira (zaratak eta irudiak), eta eragina izan dezakete arretan, ikaskuntzan eta loan. Beharrezkoa da ondo lo egitea organismoa suspertzeko, immunitate-sistema hobetzeko, memoriari laguntzeko… Gaizki lo eginez gero, gorputza okerrago dabil.

Neurozientziako ikerketa batzuek lotu izan dute pantailen erabilera handiagoa ahozko adierazpen zein enpatia txikiagoarekin, bai eta arretaren, funtzio exekutiboaren, loaren eta memoriaren nahasmenduekin ere.

Ongizate digitala

Egungo gizarteak baditu garapen egokia izaten laguntzen ez duten ezaugarri batzuk; beraz, aldaketa positiboak sustatzeko ideia orokor batzuk proposatzen dizkizuegu.

Zailtasuna Konponbide posiblea
Berehalako saria jasotzeko nahia Pazientzia landu. Adibidez, eskatzen dutena berehala ez emanez, edo egun bat baino gehiago irauten duten proiektuak sustatuz (hala nola instrumentu bat jotzea)
Gehiegizko informazioa: bilaketa-aukerak mugatzea Adibidez, familiarekin batera ikusteko filma aukeratzerako orduan, bizpahiru aukera baino ez emanez
Azaleko edukia nahiago izatea: esfortzu-jarduerak egitea Adibidez, irakurketari edo oroimen bisualeko jolasei ekinez, edo abestiak buruz ikasiz
Gure berehalako arretaren mendekotasuna Denbora aprobetxatu behar dela azpimarratu. Adibidez, aplikazio batzuetan erabiltzen dugun denbora mugatuz
Emozio zirraragarriak bilatzea Asperdura kudeatzen lagundu sormena landuz. Adibidez, eskulanak egiteko materiala edo margoak hurbil utziz

Hona hemen familia-ingurunerako arau komun batzuk, hurbileko harremana izaten laguntzen dutenak:

  • Gauez itzali mugikorrak, atsedena errazteko. Gainera, mugikorrak gelatik kanpo uztea gomendatzen da, justu lo egin baino lehen horiek ez erabiltzeko; izan ere, horrek loa nahastu dezake.
  • Otorduetan utzi pantailak alde batera, komunikazioa errazteko.
  • Sustatu pantailarik gabeko interakzioa eta aisia, hala nola jarduera fisikoa, musika entzutea, ikastea, lo egitea, antzerkia, familiarekin eta lagunekin jolastea.
  • Antolatu pantailekin aritzeko denbora partekatua, hala nola film bat ikustea, bideojoko batera jolastea, edukia, irakurketa edo musika zein dantzak partekatzea… modu horretan pantailak lotzeko bitartekoa bihurtzeko.
  • Bihurtu familia-ingurunea eredu: familia-ingurune bat izan non amak, aitak eta gainerako senideak eta hurbileko pertsonak pantailen erabilera onaren eredu diren.

 

Azken aldaketako data: