Sarna edo Eskabiosia

Sintomak

Sintomarik ohikoena azkura bizia da, batez ere gauez eta gorputz atal hauetan: hatzamarrak, behatzak, eskumuturrak, ukondoak, abdomena, izterrak, genitalen eremua eta tolesturak (besapeak, bularren azpian, ipurmasailen artean, etab.).

Batzuetan ildo txikiak agertzen dira larruazalean, lerro irregular baten itxurakoak. Baliteke ere erreakzio alergikoen antzeko lesio txikiak nabaritzea.

Hiru urtetik beherakoek eta ohean denbora luzez egon behar dutenek buruko eta lepoko lesioak izan ditzakete.

Maiz hazka eginez gero, erraz agertzen dira infekta daitezkeen zauri txikiak.

Diagnostikoa

Sintomen balorazioaren bidez diagnostikatzen da. Batzuetan, baliteke diagnostikoa zaila izatea edo denboran atzeratzea, sintomak larruazaleko beste gaixotasun batzuen sintomen oso antzekoak direlako (psoriasia, dermatitis atopikoa, edo produktu narritagarriek –hala nola latexa edo detergenteak– eragindako erreakzioak).

“Azkura jasanezina da, batez ere gauez eta beroa egiten duenean”

Nola kutsatzen da?

Sarna duen norbait ukituta transmititzen da (azala azalaren kontra), edota haren objektuak ukituta (arropa, eskuoihalak, izarak, sofa...). Badakigu sarna eragiten duen akaroak ez duela ez salto ez hegan egiten, eta 4-7 egun irauten duela larruazaletik kanpo (tenperaturaren eta hezetasunaren arabera). Beraz, transmisioa gertatzeko, gutxienez 15-20 minutuko kontaktua behar da. Eskuak estutzeak edo besarkadek, oro har, ez dute kutsatzen.

Norbait kutsatzen denetik azkura duen arte 2-6 aste igaro daitezke. Aldez aurretik hazteria izan dutenen kasuan, baliteke denbora hori egun batzuetakoa izatea (1-4 egun). Nahiz eta sintomarik ez eduki, kutsatuta daudenek infekzioa transmiti dezakete.

Animaliek ere hazteria izan dezakete, baina haiengan gaixotasuna desberdina da. Beraz, ezinezkoa da animaliek gizakiak kutsatzea. Zure maskotak hazteria badu, agian zuk ere azkura edo narritadura sentituko duzu; halere, akaroa ez da ugaltzen giza gorputzean.

Sarna duen norbaitekin egon naiz

Oso gaixotasun deserosoa izan daiteke, baina ez du osasuna arrisku larrian jartzen; hortaz, ez dugu zertan larritu. Gainera, norbaitekin kontaktuan egoteak ez dakar beti kutsatzea. Kontaktu estutzat hartzen direnei soilik aginduko zaie tratamendua, sintomarik gabe ere, transmisio gehiago saihesteko.

Kontaktu estuak dira sintomak hasi aurreko 4-6 asteetan kutsatutako norbaitekin denbora luzez, gutxienez 15-20 minutuz, zuzeneko kontaktua izan dutenak, azala azalaren kontra egonda edo kutsatutakoak erabiltzen dituen ehunak ukitzearen ondorioz (izarak, arropa...). Adibidez:

• Bizikideak.
• Etxera maiz datozen lagun edo senideak (esaterako, sofan esertzen badira, gurean lotan geratzen badira, zaintzan laguntzen badute...).
• Arropa, eskuoihalak, izarak edo maiz erabiltzen diren bestelako ehun-materialak (kuxinak, sofak, peluxeak, autoko eserlekuak, mantak) partekatu dituzten pertsonak.
• Sexu-harremanak.
• Etxeko langileak.
• Zaintzaileak.
• Tratatu gabeko hazteria duen norbaiten zainketak jasotzen dituztenak

Transmisioa gertatzeko, gutxienez 15-20 minutuko kontaktua behar da

Tratamendua

Tratamenduak 3 alderdi biltzen ditu: hazteria duen pertsona, haren kontaktu estuak, eta hark erabiltzen dituen arropa eta ehun-altzariak. Berrinfestazioak saihesteko neurri bat da (hau da, behin baino gehiagotan ez infestatzeko). Tratamenduari esker, pertsonek –sintomak eduki zein ez– eta objektuek eduki lezaketen akaroa desagertu egiten da.

Hazteria duenak eta haren bizikideek aldi berean hasiko dute tratamendua, eta arropa eta ingurua ere une horretan garbituko dira.

Tratamendu farmakologikoa (medikamentuak)

Jarraian, sarna tratatu eta zaintzeko gehien erabiltzen diren medikamentuak zein diren azalduko dugu. Gerta daiteke osasun-taldeak tratamendua zure egoerara egokitzea, eta, beraz, guztiz bat ez etortzea hemen azaltzen denarekin. Jarraibide pertsonalizatuak eta indibidualizatuak emango dizkizute; bete itzazu.

Hazteria tratatzeko erabiltzen diren medikamentuei eskabizida deritze, eta hainbat aukera daude:

Larruazalaren zainketak

Tratamenduok aplikatu eta hurrengo egunetan, larruazala ondo hidratatu behar da, krema hidratatzailea emanez, narritatu egin daiteke eta. Horrek azkura arindu dezake (azkurak 2-3 astez iraun ohi du). Oso deserosoa iruditzen bazaizu, galdetu osasun-taldeari. Norbait kutsatuta edo tratamendurik gabe egon daitekeen susmoa badago, ez egon harekin zuzeneko kontaktuan (azala azalaren kontra).

Arroparen eta inguruaren tratamendua

Arropa

Krema eman eta hurrengo goizean, dutxatu ondoren, jantzi azken egunetan erabili ez duzun arropa. Medikamentu bidezko tratamendua egin eta 24 ordu igaro aurretik tratatuko dira azken 4 egunetan erabilitako arropa eta ehunak (eskuoihalak, izarak...). Bete jarraibide hauek:

• Arropak eta ehunek tenperatura handia jasan badezakete, garbitu itzazu garbigailuan 60 °C-tan 10 minutuz, edo erabili lehorgailua 20 minutuko ziklo bero batean.
• Sartu arropa delikatua plastikozko poltsa itxi batean 7 egunez.

Altzariak

Akaroa ehunetan edo tapizatutako altzarietan bizi daiteke (sofak, autoaren eserlekuak, kuxinak, peluxeak...); beraz, xurgagailua pasatu behar da, edo objektuok ukitzea saihestu tratamendua hasi ondorengo 7 egunetan. Xurgagailuak poltsa badauka, bota poltsa erabili ondoren. Ez da beharrezkoa mahai-tresnak, sukaldeko tresneria, gortinak, sukalde-gainekoak eta abar tratatzea. Bestalde, ez dago frogatuta etxean egindako intsektiziden edo prestakinen eraginkortasuna.

Eskola- edo lan-ingurunea

Tratamendua agindu badizute eta oraindik hasi ez baduzu, ikastetxera edo lanera joan zaitezke, neurri hauek hartuta:

• Saihestu kontaktu fisiko luzea
• Ez partekatu ehunik
• Erabili mahuka luzeko arropa

Sarna edo hazteria jada ez da kutsakorra tratamendua hasi eta 12 ordura; hortaz, lehenengo aplikazioa egindakoan (edo tratamendua gauez aplikatuz gero, hurrengo egunean), normaltasunez joan zaitezke ikastetxera edo lanera.

Egoitzetan edo ikastetxeetan agerraldirik gertatzen bada (hau da, baieztatutako hainbat kasu badaude), beste neurri mota batzuk ere agindu daitezke.